Zgjedhjet në SHBA: Çfarë ndodh ditën e votimit dhe më pas?

Në shtetin më të fuqishëm në botë sot votohet. Votuesit amerikanë vendosin kë do të dërgojnë në Shtëpinë e Bardhë, Kamala Harris apo Donald Trump? Si zhvillohen zgjedhjet dhe si funksionon numërimi?

Maratonë zgjedhore në SHBA: Këtë 5 nëntor votohet në shtetin më të fuqishëm në botë. Nuk bëhet fjalë vetëm për presidentin e ardhshëm, por edhe për anëtarët e Kongresit. Sondazhet parashikojnë një garë kokë më kokë mes Kamala Harris (Demokratët) dhe Donald Trump (Republikanët). DW u përgjigjet pyetjeve më të rëndësishme rreth procesit zgjedhor.

Kush voton?

Rreth 244 milionë njerëz të moshës 18 vjeç e lart janë thirrur për të votuar. Në disa shtete të SHBA-së, kushdo që është dënuar për një krim të rëndë i ndalohet të votojë.

Kush zgjidhet?

Përveç kreut të ri të shtetit, do të emërohen edhe anëtarë të rinj të Kongresit, si në Dhomën e Përfaqësuesve ashtu edhe në Senat. Gjithsej 469 vende – 34 nga 100 në Senat dhe të 435 vendet në Dhomën e Përfaqësuesve – janë para zgjedhjeve.

Si votohet?

Mund të votohet me votim me postë, me votim të hershëm ose duke votuar në qendrën e votimit në ditën e zgjedhjeve vetë Virginia filloi votimin e hershëm, i cili praktikohet në 47 shtete, më 20 shtator.

Kjo u pasua nga Kalifornia (7 tetor), Teksasi (21) dhe Florida (26) gjatë tetorit. Votimi me postë ishte i mundur edhe më herët në disa shtete, në Karolinën e Veriut që nga 6 shtatori.

Si pritet pjesëmarrja zgjedhore?

Vitet e fundit në SHBA është rritur vullneti për të votuar. Ndërsa në vitin 2016 vetëm 59 për qind e atyre që kishin të drejtë të votonin në zgjedhjet presidenciale shkuan drejt kutive të votimit, katër vjet më vonë shifra ishte 66 për qind. Kjo ishte pjesëmarrja më e lartë e votuesve në një zgjedhje mbarëkombëtare që nga viti 1900, sipas Qendrës Kërkimore Pew.

Kur mbyllen qendrat e votimit?

Meqenëse zgjedhjet në SHBA zhvillohen në gjashtë zona të ndryshme kohore, qendrat e votimit hapen dhe mbyllen në kohë të ndryshme. Në shumicën e shteteve ato mbyllen midis orës 7 dhe 20:00.

Në shtete si Indiana dhe Kentaki, qendrat e votimit mund të mbyllen që në orën 18:00, ndërsa në Nju Jork ato janë të hapura deri në orën 21:00. Kur qendrat e votimit të mbyllen në Hawaii dhe Alaska, është mesnatë në bregun lindor të SHBA-së dhe nga atje do të bëhen të ditura parashikimet e para.

Çfarë ndodh pas mbylljes së votimit?

Menjëherë pas mbylljes së qendrave të votimit në ditën zgjedhore, votat numërohen nga anëtarët e komisioneve zgjedhore në mijëra zona anembanë vendit. Nëse qendra e votimit përdor fletë votimi në letër, çdo kuti votimi vuloset dhe i dorëzohet një qendre të numërimit të votave. Kur përdoren makineritë dixhitale të votimit, zyrtarët zgjedhorë dërgojnë të dhënat e votuesve në qendrën e numërimit.

Rregullat për përpunimin dhe numërimin e votave me postë ndryshojnë nga shteti në shtet. Në 16 shtete dhe Uashington DC, përpunimi i votave me postë nuk lejohet deri në ditën e zgjedhjeve. Në dhjetë shtete, votat postare mund të përpunohen dhe numërohen përpara ditës së zgjedhjeve, ndërkohë që rezultatet publikohen pas mbylljes së qendrave të votimit.

Sa vota i duhen presidentes/it për fitore?

Në SHBA, shumica e votave nuk mjafton për të fituar automatikisht zgjedhjet. Përkundrazi, kreut të ardhshëm të shtetit i duhet një shumicë në Kolegjin Zgjedhor. Janë 538 nga këto vota elektorale, 270 nevojiten për një shumicë. Ky është i vetmi numër që ka rëndësi.

Zbatohet votimi i shumicës. Edhe nëse ka vetëm një shumicë të ngushtë për një kandidat në një shtet, fituesi merr të gjitha votat elektorale atje. Kjo është arsyeja pse një kandidat mund të marrë shumicën e votave në përgjithësi, por gjithsesi të humbasë – si Hillary Clinton në 2016. Për sa i përket votave absolute, ajo kishte pothuajse tre milionë më shumë, por Trump kishte shumicën në Kolegjin Zgjedhor.

Cili është roli i “Swing-States” – shtete të pavendosura as tek demokratët as tek repulikanët?

Ato kanë një rol vendimtar në këto zgjedhje. Shtetet Swing janë shtete të SHBA-së që nuk janë as në duart e demokratëve dhe as të republikanëve. Shtetet kryesore të lëvizjes këtë vit janë Arizona, Xhorxhia, Michigan, Nevada, Karolina e Veriut, Pensilvania dhe

Çfarë ndodh, nëse askush nuk ka shumicën?

Nëse në të vërtetë ndodh që të dy kandidatët presidencialë të jenë të barabartë dhe secili të fitojë 269 vota të Kolegjit Zgjedhor, d.m.th. asnjëri nuk arrin një shumicë prej të paktën 270 votash, do të jetë në dorën e Dhomës së Përfaqësuesve të përcaktojë fituesin. Çdo delegacion i një shteti federal do të kishte më pas një votë dhe do të kërkohej një shumicë (26) për të fituar. Megjithatë, ky rast ende nuk ka ndodhur.

Kur publikohet rezultati?

Në një garë kokë më kokë, mund të duhet pak kohë për të shpallur rezultatin përfundimtar. Nëse ka mospërputhje në disa shtete, ato duhet të zgjidhen deri më 11 dhjetor sipas ligjit zgjedhor.

Më 17 dhjetor, zgjedhësit do të takohen në kryeqytetet e shteteve federale për të hedhur zyrtarisht votat e tyre për president dhe nënkryetar. Më 6 janar 2025, Kongresi do të mblidhet në Uashington në mënyrë që të numërohen votat elektorale dhe të konfirmohet zyrtarisht fituesi i zgjedhjeve. Inaugurimi ceremonial i presidentit bëhet në Uashington më 20 janar. /DW/