Turqia mund të jetë një partner jetik ndërsa Evropa dhe Ukraina kërkojnë një kornizë të re sigurie

Analistët thonë se nxitja e evropianëve për të ruajtur aftësitë ushtarake të Ukrainës dhe për të rënë dakord për garancitë e sigurisë, ndërkohë që ajo rrit mbrojtjen e saj pa Uashingtonin, ka krijuar një mundësi të rrallë për Turqinë për të thelluar lidhjet me Evropën, pavarësisht mosmarrëveshjeve të vazhdueshme mbi shtetin e së drejtës, çështjet detare me Greqinë dhe Qipron, dhe kërkesën e Ankarasë për anëtarësimin e bllokuar prej kohësh në Bashkimin Evropian, sipas “Reuters”.

“Vendet evropiane që mendonin se kishin luksin për të përjashtuar Turqinë deri më sot, tani po shohin se nuk mund ta përjashtojnë më Turqinë”, tha Sinan Ulgen, një ish-diplomat turk dhe drejtor i Qendrës për Studime Ekonomike dhe Politike të Jashtme (EDAM).

Duke folur pas bisedimeve me Erdogan dje në Ankara, kryeministri polak Donald Tusk tha se kishte propozuar që Turqia të merrte përsipër bashkëpërgjegjësinë më të madhe të mundshme për paqen në Ukrainë dhe stabilitetin rajonal.

Një diplomat i lartë evropian tha se Turqia kishte “pikëpamje shumë të rëndësishme” për atë që nevojitet për paqen në Ukrainë.

“Presidenti turk, Tayyip Erdogan ka arritur të balancojë marrëdhëniet e tij midis Zelenskiy dhe presidentit rus Vladimir Putin gjatë luftës”, tha diplomati.

Turqia anëtare e NATO-s ka ushtrinë e dytë më të madhe të aleancës. Ajo ka filluar të prodhojë avionë, tanke dhe transportues detarë të saj në vitet e fundit dhe shet drone të armatosur globalisht, duke përfshirë Ukrainën.

Eksportet e saj të industrisë së mbrojtjes arritën në 7,1 miliardë dollarë në 2024.

Në një stuhi bisedimesh dhe vendimesh që nga kthimi i Trump në janar, disa vende evropiane diskutuan formimin e një “koalicioni i gatishmërisë” për të ndihmuar Ukrainën.

Franca ka ofruar të shqyrtojë shtrirjen e ombrellës së saj bërthamore tek aleatët.

Erdogan dhe ministri i Jashtëm, Hakan Fidan thanë se Evropa duhej të përfshinte Turqinë në ristrukturimin e arkitekturës së saj të sigurisë në një mënyrë “të qëndrueshme dhe parandaluese”.

Një zyrtar turk, i cili kërkoi anonimitetin, tha se nuk kishte ende plane të qarta për një arkitekturë të re të sigurisë evropiane apo kontribute të mundshme të Turqisë, por disa hapa mund të çonin përpara bashkëpunimin.

“Në vend që të përfshihet Turqia në projekte në një mënyrë ‘a la carte’, do të ishte më logjike për Evropën të kërkonte partneritete në një mënyrë më holistike. Për shembull, ata mund të fillojnë duke përfshirë Turqinë në programin”  European Peace Facility “, tha zyrtari duke iu referuar një nisme të BE-së që mbështet Ukrainën. /atsh/