Aleksandër Moisiu, aktori shqiptar që shkëlqeu në skenat e Evropës

Më 2 prill të vitit 1879 në Trieste lindi aktori me origjinë shqiptare Aleksandër Moisiu (Alexander Moissi).

Babai i tij Moisi Moisiu, nga Kavaja, ishte një tregtar i pasur shqiptar i naftës dhe grurit, kurse nëna, Amalia de Rada, ishte vajza e një mjeku arbëresh nga Firence.

Pas një fëmijërie në Trieste, Durrës dhe Grac, 20-vjeçari Aleksandër u vendos në Vjenë bashkë me nënën e motrat. Aty filloi mësimet për dramë dhe për vokalin, por u kritikua për theksin e fortë italian dhe iu desh që fillimisht të pranonte role të vegjël ku nuk do t’i duhej të fliste. Ishte interpretimi i tij tek “Tartufi” i Molierit që tërhoqi vëmendjen e kolegëve dhe publikut.

Në skenën gjermanishtfolëse, do të mishëronte mjeshtërisht role kryesore të një spektri të gjerë të veprave të letërsisë europiane, duke nisur që prej tragjedive antike greke e deri në bashkëkohësi.

U angazhua në teatrot e Pragës dhe të Berlinit, ku u shqua për zotësi aktoriale, veçanërisht në interpretimin e rolit të Edipit mbret dhe të Hamletit. Kjo mbarëvajtje e bujshme do ta shpinte për të shpalosur talentin e tij drejt skenave të tjera të Europës dhe të Amerikës Veriore.

Pjesë e repertorit të tij interpretues qenë edhe rolet kryesore në premierat e pjesëve teatrale të Hauptmann-it (“Der weiße Heiland”), të Wedekind-it (“Frühlings Erwachen”) dhe të Hofmannsthal-it (“Jedermann”). Moisiu do mund të depërtonte edhe në zhanrin e kinematografisë, ku përgjatë 1910-1935, mori pjesë në 10 produksione filmash, 8 prej të cilëve ishin pa zë.

Në vitin 1935, në fund të jetës së tij, aktori kërkoi shtetësinë italiane, që u mirëprit nga autoritetet përkatëse. Po ashtu, si bir i një shqiptari nga Kavaja dhe një arbëresheje, dëshiroi të merrte edhe shtetësinë e vendit të tij të origjinës, i cili refuzoi t’ia plotësonte vullnetin e tij të fundit. /atsh/